توضیحات محصول

کابل ضد آتش چیست؟

کابل ضد آتش به کابلی گفته می شود که بتواند مقدار دمای مشخص در مواجهه با شعله مستقیم را در مدت زمان معینی تحمل نماید. در این خصوص استانداردهای زیادی همچون IEC ،BS ،IEEE و غیره به بررسی چگونگی ساخت، بهره برداری و تست این کابل ها پرداخته اند که می توان به مهم ترین آنها یعنی استاندارد BS اشاره ای ویژه داشت.در تمامی حوادث آتش سوزی ، مشکلات حاصل از وجود دود ، حرارت و گازهای سمی ، از اصلی ترین چالشها در تخلیه ایمن ساختمان می باشد . در چنین شرایطی استفاده از کابلهای مقاوم در برابر حریق که عمدتا از پلیمرهای فاقد هالوژن تهیه شده اند به میزان قابل توجهی در کاهش گازهای سمی و کمک به تخلیه ایمن محل موثر خواهد بود .

کابل‎ ضد حریق firecel cables) Cavicel) را با نام‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎های زیادی معرفی می کنند که معروفترین آنها بشرح زیر است:

کابل مقاوم در برابر حریق
کابل مقاوم در برابر آتش
کابل نسوز
کابل ضد آتش
کابل اعلام حریق
کابل اطفاء حریق

این کابلها از قابلیتهای ذیل برخوردار هستند :

• مقاومت بالا در برابر حریق و عدم انتقال شعله
• دود بسیار ناچیز و عدم ایجاد بخارات و گازهای سمی
• مقاومت در برابر شعله مستقیم برای مدت طولانی
• فاقد گازهای هالوژنه
• صحت عملکرد در مدار برقی به مدت طولانی

کابل مقاوم در برابر حریق (Fire Resistant Cable) عمدتا در موارد ذیل کاربرد دارند :

• سیستم های اعلام و اطفا حریق
• سیستمهای ارتباطی اضطراری ( Emergency Voice Communication )
• سیستمهای برق اضطراری
• سیستمهای تهویه اضطراری
• سیستمهای کنترل و ابزار دقیق
• سیسمهایی با شرایط  کار در حرارت بالا
• سیستم روشنایی اضطراری
• سیستم‎ هوا رسانی (فن‎‎‎‎‎های هوا رسان)
• سیستم‎ امنیتی
• سیستم‎ پمپ‎ آتش نشانی

امروزه استفاده از این گونه کابل های مقاوم در کلیه پروژه های ساختمانی اعم از مسکونی ، اداری و تجاری ، همچنین پروژه های مربوط به اماکن عمومی با ریسک بالای حریق و پروژه های صنعتی به دلایل ذیل توصیه می گردد :

•  کاهش گازهای سمی
• جلوگیری از انتشار حریق بواسطه روکش کابل
• همچنین امکان استفاده از کلیه سیستمهای هشدار دهنده ، اعلام و اطفا حریق و تخلیه و تهویه در طول مدت بروز حریق

کابل ضد حریق شیلد دار

امروزه با توجه به حضور امواج الکترو مغناطیسی پیرامونی موجود در فضاها که ناشی از موارد متعددی است که به ساده ترین آنها میتوان امواج الکترو مغناطیسی پیرامونی ناشی از ترانس چراغ های مهتابی، وسایل موتوری موجود در منازل همچون موتور کولر، یخچال و فریزر گرفته تا امواج الکترو مغناطیسی ناشی از انتشار این امواج توسط کابل های جریان بالا یا ولتاژ بالا و حتی ناشی از حملات فرکانسی یا بمب های الکترو مغناطیسی مواجه هستیم.

یکی از آسیب پذیر ترین ورودی های سیستم های الکتریکی و الکترونیکی کابل ها بوده چرا که در سطح بسیار گسترده ای در صنعت، ساختمان های درمانی، اداری، تفریحی، تجاری و حتی منازل وجود دارند.

همین امر موجب شد تا متخصصین صنعت برق و الکترونیک چاره ای برای این پدیده مزاحم بیاندیشند.

تاریخچه لایه محافظ الکترو مغناطیس یا شیلد به سال ۱۹۱۳ و توسط آقای هوخشتادر در آلمان برمیگردد.

ایشان برای اولین بار با یک لایه کاغذی که پشت آنرا یک لایه نازک فلزی چسبانده بود و به دور کابل ها پیچید و متوجه کاهش تاثیر پذیری کابل ها از امواج الکترو مغناطیسی پیرامونی گردید و این انقلاب صنعتی از اینجا آغاز و روند تکاملی آن کماکان ادامه دارد.

انواع شیلد کابل ضد حریق

شیلد نواری: این گونه شیلد یا محافظ الکترو مغتاطیس پیرامونی یکی از بهترین و کارآمدترین انواع شیلد بوده چرا که پوشش ۱۰۰% ایجاد کرده و میتوان انرژی الکتریسیته ساکن ایجاد شده توسط امواج الکترومغناطیس پیرامونی را تا حد زیادی کنترل و دفع کرد.

شیلد بافت: این شیلد از گیس باف کردن سیم های نازک ایجاد می شود که آنرا شیلد بافت یا Wire Braid Shield می گویند.

این شیلد نیز دارای مزایا و معایبی است که اصلی ترین مزیت آن انعطاف پذیری و مقاومت در برابر شکست (پارگی) می باشد و نقطه ضعف آن پوشش کمتر از ۹۰% در بهترین شرایط آن است.

شیلد ترکیبی: برای بدست آوردن پوشش بهتر و در نتیجه انعطاف پذیری کابل راهکارهای متعددی همچون نازک تر کردن پوشش نواری و در نتیجه اضافه کردن شیلد بافت با تراکم پایین می باشد.

در این حالت در صورت پارگی شیلد نواری، شیلد بافت اجازه قطع ارتباط شیلد و همچنین دفع انرژی الکتریسیته ناشی از امواج الکترو مغناطیس پیرامونی را به عهده می گیرد.

شلید بافت چند لایه: در این روش برای ایجاد پوشش حداکثری روی کابل دو یا سه لایه شیلد بافت ایجاد می کنند.

 

مواد قابل استفاده برای شیلد:

نوار آلومینیوم: متداول ترین نوع آن می باشد.

نوار مس: در موارد وجود امواج الکترو مغناطیس با قدرت بالاتر از نوار مسی استفاده می شود.

سیم مسی قلع اندود، سیم مس، سیم آلومینیوم با روکش مس، سیم آلومینیوم، سیم فسفز برنز، سیم نقره، سیم مسی نقره اندود، سیم طلا، سیم مسی طلا اندود و سیم های استیل و گالوانیزه به ترتیب از ابتدا به انتها از پرمصرف ترین انواع مواد قابل استفاده در شیلد بافت می باشند.

شیلد در ساختمان کابل های بسیاری کاربرد داشته که اهم آنها بشرح زیر می باشد:

کابل مقاوم در برابر حریق
کابل ابزار قیق و کنترل
کابل تلفن
کابل شبکه
و بسیاری از انواع کابل های دیگر

چرا باید کابل های سیستم های اعلام حریق با شیلد مجهز شده باشند؟!
یکی از موارد الزام آور استفاده از شیلد در کابل های مقاوم در برابر حریق برای استفاده در سامانه های اعلام حریق بوده، چرا که گستردگی و مجاورت کابل های مقاوم در برابر حریق در ساختمان ها و در کنار سایر کابل ها باعث جذب امواج الکترو مغناطیس پیرامونی می شود.

در نتیجه ایجاد اختلاف پتانسیل و جاری شدن جریان و در نهایت اعلام آلارم آتش سوزی کاذب می باشد که وجود شیلد از ایجاد چنین خطاهایی جلوگیری بعمل خواهد آورد.

به دو دلیل زیر در تولید کابل های مقاوم در برابر حریق مجاز نیستیم که از شیلد بافت استفاده کنیم:

سیم های شیلد بافت بسیار نازک بوده و در جریان آتش سوزی در مواجهه با کوچکترین شعله ای قطع شده و ذرات سیم یا سیم داغ ناشی از آتش سوزی به داخل عایق نفوذ کرده و باعث اتصال کوتاه و در نتیجه از کار افتادن سیستم می گردد.
پوشش های آلومینیومی باعث پوشش ۱۰۰% شده و احتمال ایجاد تنش های الکترو مغناطیسی را به حداقل کاهش می دهند.

 

کابل نسوز سیلیکونی (Silicon Cable)
یکی از مواد اصلی تولید کابل های مقاوم در برابر حریق، سیلیکون بوده که در تولید کابل های سری استاندارد بکار می رود اما کابل های معروف به کابل سیلیکونی نسوز که کابل های سیلیکون / سیلیکون هم به آنها گفته می شود کابل هایی هستند که هم عایق کابل و هم روکش بیرونی کابل از عایقی با ترکیب سیلیکون و لاستیک Silicon Rubber تولید شده اند.

سیلیکون که با ماده اصلی آنرا عنصر سیلیسیم با نماد Si نمایش داده می شود تولید می گردد در جدول تناوبی عناصر شیمیایی از خانواده شبه فلزات می باشد.

سیلیکون و لاستیک Silicon Rubber ترکیبی ساخته دست بشر بوده که با تنوع بسیار زیاد در نوع و درصد ترکیب، رنگ و مقاومت در برابر حرارت ناشی از شعله بطور غیر مستقیم و همچنین کارایی ها و کاربرد های مختلفی تولید و بهره برداری می گردد.

یکی از موارد تاثیر گذار در تحمل سیلیکون رابر ظرفیت بانک سیلیکونی آن بوده بدین معنی که درصد سیلکون موجود در لاستیک میزان تحمل سیلیکون رابر را در برابر آتش مشخص می کند.

یکی از اشکال مورد بهره برداری از سیلیکون را برای استفاده در صنعت کابل سازی است که اگر با ترکیبات درست و جایگیری صحیح در ساختمان کابل قرار گیرد، یکی از بهترین عناصر بوده، اما متاسفانه به دلیل تبلیغات نادرست و سود جویانه و یا ارزانی این کابل ها نسبت به کابل های مقاوم در برابر حریق واقعی گاهاً برای سیستم های اعلام و اطفاء حریق مورد استفاده قرار میگیرد؛

که خود تهدیدی جدی برای سیستم های اعلام و اطفاء حریق است چرا که دمای عملکرد این کابل ها (۶۰-) تا (۲۵۰+) سانتیگراد دمای غیر مستقیم ناشی از شعله بوده و کابل های مقاوم در برابر حریق واقعی بایستی تحمل دمای ۹۵۰ درجه سانتیگراد شعله مستقیم را برای سه ساعت داشته باشند.

در زیر به جدول عملکرد دمایی و مقایسه ای کابل سیلیکون / سیلیکون و کابل مقاوم در برابر حریق توجه فرمایید:

معایب کابل های سیلیکونی
یکی دیگر از معایب کابل های سیلیکونی عدم تجدید پذیری یا برگشت به طبیعت آن است که امروزه بحثی جدی نه تنها در سازمان های حفاظت از محیط زیست بلکه تمام مجامع بشری است.

اما اگر از این کابل در جایگاه خود استفاده کنیم کابل مفید برای سیستم های مقاوم در برابر حرارت تا رنج دمایی ۲۵۰ درجه سانتیگراد می باشد

 

استاندارد کابل اعلام حریق

استاندارد کاربردی از BS:

استاندارد BS6387:2013 Cat. C
کابل مقاوم در برابر حریق (اعلام حریق) بایستی دمای ۹۵۰ درجه سانتیگراد شعله مستقیم را به مدت ۱۸۰ دقیقه (سه ساعت) تحمل نموده و در این مدت کابل اعلام حریق بتواند کماکان بدون ایجاد اختلال در نحوه عملکرد یا انتقال دیتا به کار خود ادامه دهد.
استاندارد BS6387:2013 Cat. W
طبق این استاندارد بایستی کابل مقاوم در برابر آتش دمای شعله مستقیم ۶۵۰ درجه سانتیگراد را به مدت ۳۰ دقیقه با فرض اینکه از دقیقه ۱۵ تا آخر تست بر روی کابل پاشش آب داشته باشیم را تحمل نماید.

استاندارد BS6387:2013 Cat. Z
بر مبنای این استاندارد، کابل اعلام حریق باید بتواند دمای ۹۵۰ درجه سانتی‎گراد را به مدت ۱۵ دقیقه به همراه ضربات مکانیکی با فاصله زمانی هر ۳۰ ثانیه یک ضربه از ابتدای تست تا پایان زمان تست (۱۵ دقیقه) تحمل نماید.

استاندارد BS EN 50200: 2006
طبق دستورالعمل این استاندارد کابل مقاوم در برابر حریق بایستی بتواند ۸۳۰ درجه سانتیگراد دمای شعله مستقیم را به مدت ۱۲۰ دقیقه (دو ساعت) با فرض وارد شدن ضربات مکانیکی هر ۵ دقیقه یک ضربه ناشی از نشست ساختمان را تحمل نماید.

استاندارد BS EN 50200: 2006 + Annex E
یکی از سختگیرانه ترین استانداردهای تست الحاقیه E استاندارد BS EN 50200: 2006 می باشد که شرایط تست را بدین گونه معرفی می کند:

کابل سیستم اعلام حریق بایستی بتواند ۸۳۰ درجه سانتیگراد شعله مستقیم را به مدت ۳۰ دقیقه تحمل نموده، با فرض اینکه از ابتدای زمان آتش سوزی هر ۵ دقیقه یکبار ضربات تنشی ناشی از نشست و از دقیق ۱۵ تا پایان تست پاشش آب به روش اسپرینکلری را تحمل نماید.

تاییدیه LPCB
توجه داشته باشید که درصورتیکه کابلی بتواند پنج استاندارد تست فوق الذکر را با موفقیت پشت سر بگذارد موفق به اخذ تاییدیه LPCB از نوع Full Compliance از موسسه Red Book Live انگلستان گردد، درصورت عدم پاس شدن هریک از تست های استاندارد پنجگانه فوق تاییدیه یا صادر نشده و یا در صورت صدور از نوع مشروط یا Not Compliance خواهد بود.

لازم به ذکر است موارد استانداردی که تا این مرحله بیان شد عمدتا مربوط به کابل های سیستم های اعلام حریق برای اماکن مسکونی، ساختمان های بلند مرتبه، سالن های سینما و… می‎باشد که از کابل های سری “استاندارد” می توان استفاده کرد،

اما برای اماکنی که احتمال آتش سوزی های با احتمال وجود سیالات نفتی و روغنی وجود دارد بهتر است از کابل های سری “تقویت شده با نوار میکا که به کابل های Enhanced“ نام است باید استفاده نمود.

برای تست کابل های تقویت شده با نوار میکا استاندارد زیر را معرفی می کنیم. در اینصورت علاوه بر ۵ استاندارد مذکور کابل مقاوم در برابر آتش تقویت شده با نوار میکا بایستی استاندارد زیر را نیز با موفقیت پشت سر بگذارد.

استاندارد BS 8434-2: 2003 + A2: 2009
در این استاندارد روش تست بدین گونه بیان شده است که کابل مقاوم در برابر حریق تقویت شده با نوار میکا بایستی شعله مستقیم ۹۳۰ درجه سانتیگراد را به مدت ۱۲۰ دقیقه (دو ساعت) تحمل کند.

همچنین از زمان شروع آتش سوزی تا پایان دو ساعت زمان تست هر پنج دقیقه یک ضربه ناشی از تنش های نشست ساختمان را تحمل نماید و مهم اینکه بتواند از دقیقه ۶۰ تا پایان آتش سوزی یعنی به مدت یک ساعت پاشش آب را نیز تحمل نماید.

همچنین در مواردی که آتش سوزی به دلیل وجود مواد و سیالات نفتی قابل اشتعال مدت زمان بیشتری ادامه داشته باشد بهتر است از کابل های MICC که مخفف Mineral Insulated Copper Cladding Cable است استفاده نمود معمولا از این کابل ها در پالایشگاه ها و انبارهای نفت استفاده می شود.

شرکت Cavicel ایتالیا کابل ضد حریق خود را با نام تجاری Firecel تولید و روانه بازار مصرف می کند و همانگونه که پیشتر نیز گفته شد موارد استفاده کابل های سری استاندارد شرکت کویسل که با کد Firecel SR114 H تولید و عرضه میشوند.

جهت سیستم های اعلام و اطفاء حریق، روشنایی اضطراری و… سالن های سینما، تئاتر، موزه ها، بیمارستان ها، مراکز خرید، آسمان‎ خراش ها، ادارات، مدارس، فرودگاه ها، زیر زمین و تونل ها، ایستگاه های قطار، مراکز کامپیوتری، سیستم های هشدار، سیستم های کنترل ترافیک و سیستم های اطفاء حریق می باشد.